Derin döngülü (deep cycle) kurşun asit aküler pahalı yedek parçalardır ve bakımları doğru yapılmadığı takdirde kısa sürede kullanılmaz hale gelebilirler. Hem toplam sahip olma maliyetini düşürmek hem de beklenmeyen akü arızalarının önüne geçmek için aşağıdaki bakım yöntemlerini uygulayabilirsiniz. Bu yöntemler ne kadar basit gözükse de, uygulandıklarında akünüzün ömrünü ciddi oranda uzatacaklardır.
1. Akünüzü Sürekli Tam Şarj Edin
Akünüzün ömrünü artırmanın en kolay yolu, her kullanımdan sonra tamamen şarj etmektir. Günün veya kullanımın sonunda akünüzü şarja bağlamak ve şarjı tam dolmadan tekrar kullanmaya başlamamak akünüzün ömrünü artırır ve erken ölümün önüne geçer.
Aküyü düzenli olarak şarj etmek, plakalardaki sülfatlaşmadan dolayı oluşabilecek olan hasarı önleyecektir. Eğer akünüzü sürekli olarak tam şarj olmasını beklemeden kullanıyorsanız, akünüzün ömrü beklenenden çok daha kısa olacaktır.
2. Deşarj Derinliğine Dikkat Edin
Deşarj derinliği (depth of discharge / DoD) akünüzün kapasitesinin yüzde kaçının kullanıldığını ifade eden bir terimdir. Çoğu kurşun asit akü %50 deşarj derinliğinde (DoD) kullanılmaya uygun olarak tasarlanmıştır ancak %80 deşarj derinliğine dayanabilen aküler de mevcuttur.
Eğer sürekli olarak akünüzün kapasitesini tamamen kullanıyor ve şarjı bitmeden şarj etmiyorsanız, akünüzü %80-100 deşarj derinliğinde kullanıyorsunuz demektir. Bu tarz çok derin deşarjların akünün ömrüne olumsuz etkisi vardır. Akünüzün şarjı %50’ye düştüğünde kullanımı durdurup şarja bağlamak, %20’ye düştüğünde şarja bağlamaktan daima daha sağlıklıdır. %5 deşarj derinliğinde yapılan 100 döngü, aküye %100 deşarj derinliğinde yapılan 5 döngüden daha az hasar verir.
3. Ortam ve Depolama Koşullarını Göz Önünde Bulundurun
Akünüzü kullanmayacağınız zamanlarda akünün mutlaka tam şarjlı olduğundan emin olun. Akünüzü yarım şarjlı veya şarjı tamamen bitmiş halde bekletmek, akünüzü durduğu yerde kullanılmaz hale getirecektir. Bu hususa ek olarak, akünüzü tam şarjlı vaziyette sürekli sarj cihazına bağlı olarak saklamaktan da kaçınmalısınız. Zira, akünün şarjı %90’ın altına inmeden sürekli şarj etmek de akünün ömrünü kısaltan bir unsurdur. Bu sebeple akünün kullanılmayacağı dönemde aküyü tam şarj etmek ve uzun süre kullanılmayacaksa, şarjı %80’e düştüğünde tekrar tam şarj etmek aküyü depolamanın en sağlıklı yoludur.
Ayrıca, akülerin saklanacağı ortamın sıcaklığı da önemli bir faktördür. Dondurucu soğuk veya aşırı sıcak ortamlarda saklanan aküler, diğer akülere kıyasla daha çabuk bozulurlar. Kurşun asit aküleri kapalı, serin ve kuru bir ortamda saklamak akülerin hasar görmesini önler. Akünün ideal çalışma ve depolama sıcaklığı 20-25°C’dir. Bu sıcaklığın her 10°C üstü akünün ömrünü yarıya düşürmektedir. Yani 25°C sıcaklıkta çalışan bir akünün ömrü, 35°C sıcaklıkta çalışan bir akünün ömründen iki kat daha uzun olacaktır.
4. Akülerinize Dengeleme Şarjı Yapın (Yalnızca Sulu Aküler İçin)
Dengeleme şarjı, sulu kurşun asit aküleri tam şarj olduktan sonra fazla şarj etme durumudur. Bu yöntem akülerin içerisindeki tabakalaşma gibi negatif kimyasal etkileri ortadan kaldırmakta etkilidir. Buna ilaveten, plakalarda oluşmuş olabilecek sülfat kristallerini ortadan kaldırmak için de dengeleme şarjı yapılabilir.
Dengeleme şarjı yalnızca aküleriniz tam şarj olduktan sonra ve akülerin gözlerinde 0.030’dan fazla spesifik gravite (specific gravity) farkı tespit edildiği takdirde yapılmalıdır. Akülerin gözlerindeki spesifik gravite değerlerini bomemetre kullanarak ölçebilirsiniz. Akünüzün dengeleme şarjı voltajını öğrenmek için akü modelinize ait teknik katalogdan yardım alabilirsiniz. Eğer şarj cihazınızın dengeleme şarjı özelliği yoksa bu özelliğe sahip başka bir şarj cihazı kullanmanız gerekebilir.
5. Akünüze Uygun Şarj Profili Kullanın
Kaliteli bir akü şarj cihazı kullanmak en az kaliteli bir akü kullanmak kadar önemlidir. Bu sebeple, şarj cihazınızın kullanacağınız akünün şarj profiline sahip olmasının akünün ömrüne direkt etkisi vardır. Çoğu akü üreticisinin kendilerine has şarj profilleri mevcuttur ve ürettikleri ürünlerin uygun şarj profilleri ile kullanılmasını önerirler. A markasının bir ürününe ait şarj profiliyle B markasına ait bir aküyü şarj etmek uzun vadede akünün beklenen ömrünü kısaltacaktır. Bu sebeple kullanılan akünün marka ve modeline uygun bir şarj profili kullanmak akünün ömrünü uzatacaktır.
İlaveten, sulu ve VRLA (AGM ve Jel) aküler asla aynı şarj profiliyle şarj edilmemelidirler. Bu iki tip akünün kimyası da kurşun asit olsa dahi şarj voltajları farklı olduğundan dolayı aynı şarj ayarı kullanılarak şarj edilemezler. Sulu akü, VRLA şarj profiliyle şarj edildiği takdirde akü tam dolmayacak ve eksik şarjdan dolayı hasar görecektir. VRLA akü, sulu şarj profiliyle şarj edildiği takdirde ise, yüksek şarj voltajından dolayı hasar görecektir. Yeni nesil akıllı şarj cihazlarında birden fazla şarj profili mevcuttur ve akü değişimi sırasında farklı bir akü kullanılacak ise, şarj profili ayarının mutlaka değiştirilmesi gerekmektedir.
6. Akünüzün Dış Yüzeyini ve Kutup Başlarını Temiz Tutun
Düzenli olarak akünüzün temiz olup olmadığını kontrol edin ve kutup başları ile bağlantı ekipmanlarının korozyona uğramadıklarından emin olun. Akünün kutup başlarında oluşan korozyon akünün performansını olumsuz yönde etkileyebilir ve kullanım güvenliği açısından tehlike arz edebilir.
Eğer sulu akü kullanıyorsanız, akünüzün kapaklarının kapalı olduğundan ve yerine iyice sabitlendiğinden emin olun. Akünüzün üst yüzeyini, kutup başlarını ve bağlantı ekipmanlarını bez veya metal olmayan bir fırça yardımıyla, su ve karbonat karışımı bir solüsyon hazırlayarak temizleyebilirsiniz. 1 litre su başına 60 mililitre karbonat katarak solüsyonunuzu hazırlayabilirsiniz. Fakat hazırlanan solüsyonun akünün içine dökülmesine asla izin verilmemelidir. Akünüzü temizledikten sonra temiz bir bezle kurulayın ve akünüzün kutup başlarına kutup başı koruyucu sprey uygulayın.